Tutarsız Ebeveyn Davranışları

Bazı ebeveynler çocuklarına tutarlı bir şekilde davranmıyorlar veya davranamıyorlar. Çocuğa ebeveyn tarafından bir anda iki farklı seçenek sunulabiliyor. Anne ders çalışılması gerektiğini söylerken, baba televizyon izlenmesine izin verebiliyor.

Çocuk anne ve babası tarafından kendisine sunulan iki farklı seçenek karşısında tercihini, önceliklerini belirleyerek şöyle yapabilir:

• Birinci olarak: Sevdiğini, ilgilendiğini tercih eder.
• İkinci olarak: Kolay olanı tercih eder.
• Üçüncü olarak: İhtiyacı olanı tercih eder.
• Dördüncü olarak: Zor olanı tercih eder.

Yukarıdaki sıralamada da görüldüğü gibi çocuk ebeveyninin kendisine sunduğu seçenekleri tercih ederken haz ilkesine göre davranır. Kendisine haz veren, kendisini eğlendiren, kolay olan veya daha kolay olan seçeneği seçer.

Zorlandığı iş ve aktivitelerden uzak durur. Hayat içerisinde tercihlerinin büyük bir kısmını, kolay ve eğlenceli olan seçenekler yönünde gerçekleştirir. Çocuğun zor olanı öncelikli olarak tercih etmesi için, zor olana ihtiyacının olması, onu sevmesi, ona ilgi duyması gerekir. Tercih ettiği küçük zorluklar sonucunda kendisi için önemli ve büyük kazançlar dahi olsa, zorluklardan kaynaklanan strese, engellere, problemlere karşı iradesini kullanamaz. Bu durum çocuğun karşısına, yaşamının ilerleyen bölümlerinde, okulda, akademik hayatta, iş ve aile hayatında problem olarak çıkar. Hâlbuki çocuğun karşısına çıkan engeller, çocuğun gelişimine katkıda bulunur ve yeteneklerini geliştirir. Çocuğa her zaman kolay seçeneklerin sunulması çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkiler.

Anne ve baba çocuğa ortak ve tutarlı davranmalıdır. Çocuğa ikisi beraber tek seçenek sunmalıdırlar. Ebeveynler bu konuda birbirinin ufak tefek yanlışlarına müsamaha gösterebilir. Bir ebeveyn diğer ebeveynin çocuğa yanlış davrandığını düşünüyorsa eşine çocuğun yanında direk müdahale etmemelidir. Müdahalesini, çocuğa fark ettirmeden, eşi ile pozitif iletişim kurarak, onun amacının ne olduğunu öğrenip kendi düşüncesini eşi ile paylaşarak ortaya koymalıdır. Yani ebeveynler birbirlerine ve çocuklarına karşı tutarlı davranmalıdır. Ebeveynler tarafından çocuklara sık sık farklı seçenekler sunulması, ebeveynlerden birisinin izin verdiği bir konuya diğer ebeveynin izin vermemesi, ebeveynlerin birbirlerini yok saymalarına, çocuğun işine geleni yapmasına, çocukta tutarsız davranışlar oluşmasına ve karşısına çıkan engellerden kaçmasına neden olur. Bu durum da çocuğun duygusal ve davranışsal gelişimine zarar verirken zorluklar karşısında iradesini kullanmasına engel olabilir.

• Ebeveynler, çocuklarının yeteneklerinin gelişmesi, bedensel ve duygusal olarak güçlenmesi için onları gelişimlerine göre, üstesinden gelebilecekleri, başarabilecekleri zorluklarla karşılaştırmalıdır. Bu, çocuğun gelişimi için gerekli, hayat pratiği için de yararlıdır.

M. Kemal Hayta (Bu yazı, yazarın “BİRAZ HİPERAKTİFİZ GALİBA Hiperaktivite, Dikkat Eksikliği ve Öğrenme Güçlüğünün ABC’si ” adlı kitabından alınmıştır.)