Tersyüz (Filipped) Sınıfla Z Kuşağına Dokunun

Toplumsal yaşamdaki değişimle birlikte bilgiye erişim yoları da değişmiştir. İletişim ve bilgiyi saklama teknolojilerindeki gelişmelerin ön ayak olduğu bu değişim özellikle eğitim sisteminde yeni yolların oluşmasına sebep olmuştur. Zekâ kavramına “çoklu zekâ” bakışıyla yeni bir boyut kazandıran H. Gardner kimi eğitim sistemlerinin bu bakışı benimseyebileceğini öngörmüş olamayabilir. Fakat bu konuda alınan yol, bizlere öğrencilerin birbiriyle benzeşik olmadığını bir kez daha ama bu sefer zekâlarının da sadece seviye bakımından değil, çeşitlilik bakımından da farklılaştığını ortaya koydu.

📢Nesil Değişiyor?

Eğitim sürecinde desteklenen bu öğrencilerin bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin de etkisiyle önceki nesillerden daha farklı özellikler gösterdikleri fark edildi. Z kuşağı olarak adlandırılan günümüz çocukları bir yandan gelecekle ilgili fazla sorumluluk almazken, kendi başlarına bir yol belirleme konusunda daha becerikli çıktılar. Henüz okuma ve yazmaya başlamasa da, çevresel bilgilere vakıf, ebeveynlerinin cep telefonlarından çeşitli oyun sitelerine girebilen, bir akrabasının numarasını çevirip konuşabilen, televizyonu açıp istediği kanalı bulabildiler. Başlarda belki sadece şaşırdığımız bu davranışların zamanla diğer çocuklarda da görülüyor olması, bu çağ çocuğunun özelliklerini, düşünüş ve kavrayış biçimlerini de yeniden tanımlamamızı sağladı.

🚩Z Çocuğunun Bilişsel Becerileri

Algılama biçimlerinin farklı olduğunu gördüğümüz bu çocukların ilgi ve meraklarının açık olması onları sürekli öğrenen hale getirmektedir.

Öğrenmek için bir öğreticiye pek ihtiyaç duymazlar. Kendi kendilerine keşfetme, araştırma ve istedikleri bilgi ve beceriyi edinme çabaları vardır. Bu bilginin hayatta ne işlerine yarayacağı konusunda pek idealist düşünmezler. O bilgiyle başka bir bilgiye ulaşabileceklerse, elde ederler. Bu nedenle bir program, okul ya da öğretmenin önerdikleri yerine, kendi ilgi ve hayalleri peşinden gitmek daha ilgi çekicidir.

Klasik sınıflar onlara ilginç gelmez, aksine sıkıcıdır. Bilgiye ulaşım, pratiklik, kısa yollar, anlık değişimleri ilginç bulur ve en kısa zamanda elde ederler. Bilgisayarlar ve iletişim teknolojileri bu nedenle en fazla müracaat ettikleri bilgi kaynağıdır.

⏳Klasik Sınıftan Tersyüz Sınıflara

Z nesli öğrencilerinin bilgi edinme yolları kütüphaneler, ders kitapları ve derslikler değildir. Bir film, oyun ya da gelişmiş bir teknoloji onlar için yeterince bilgi deposudur. Beyaz tahtadan akıllı tahtaya geçiş ve eğitimde kullanımına karar verilen tabletler bu nesli çok heyecanlandırmıştır. Bu nedenle bu nesil öğrenciler için ders tasarımları, öğretim yöntemleri ve hatta değerlendirme yolları daha farklı olmak durumundadır. Öğrencilerin genelde kendilerinin bilgi edindikleri, bu nedenle sınıfta anlatılanları sıkıcı buldukları gerçeğinden hareketle klasik ders tasarımının yerine “tersyüz sınıf” olarak tanımlanan “flipped class” tasarımı daha etkileyicidir. Öz itibariyle bilgiyi öğrencinin okul dışı saatlerde edindiği ve sınıfta arkadaşlarıyla işbirliği halinde uygulama, deney, tartışma ya da projeler hazırladığı tersyüz sınıf tasarımında, öğretmen sadece rehber ve koordinatör gibidir.

📌Tersyüz Sınıf Tasarımının Uygulanışı

Tersyüz sınıf tasarımında öğrenci bloom taksonominin temel bilişsel beceri alanlarında bilgiyi evde edinirken, üst düzey bilişsel süreçler olarak tanımlanan analiz, sentez, değerlendirme, üretme etkinlikleri sınıf ortamında gerçekleşir. Bu haliyle yeni tasarımda okullar bilgi aktarılan değil, uygulanıp beceri haline getirilen yerlerdir. Tasarım kalıcı bilgi ve becerilerin edinildiği buluş yoluyla öğrenme ve araştırma inceleme yoluyla öğrenme yaklaşımlarına da uygun olduğu için etkisi yüksektir.

Bu tasarıma göre öğretmen video, sunum, bilgi, görsel materyal gibi zengin materyalleri önceden geliştirip öğrencinin erişebileceği ortamlara yerleştirir. Bu bir web sayfası, öğrenci erişimine açık özel bir internet alanı, akıllı tahtalar veya tabletlerdir. Öğrenci derse gelmeden önce tüm bu materyallerden bilgiyi inceler, öğrenir ve gerekirse sorularını hazırlar. Öğretmen kendisine iletilen bu sorulara cevap bulabilmeleri için sınıfı gruplandırır ve tartışmalarına imkân hazırlar. Süreçte çıkabilecek zorluklara göre yeni ödevler verir, yönlendirir, öğrenmelerini kontrol amacıyla problemler çözdürür.

☸Avantajları nelerdir?

• Bilgi zengin materyallerle depolandığı için öğrenci istediği zaman bilgiye erişebilir.
• Her öğrenci kendi hızına göre öğrenir.
• Çeşitli sebeplerden dolayı derse devam edemeyen öğrenci eğitimden geri kalmaz.
• Dersler daha ilgi çekicidir.
• Öğrenme daha kalıcı ve üretkendir.
• Öğrenci kendi öğrenmesiyle ilgili inisiyatif sahibi olacağı için daha bilinçlidir.
• Derse katılım daha fazladır.
• Analitik ve eleştirel öğrenme becerisi kazandırır.
• Buluş ve araştırma-inceleme yoluyla öğrenme becerisi kazandırır.
• Okul ve öğretmen yeniden anlam kazanır.

Eğitim sisteminin ilk başlardan itibaren bilgiyi aktaran bir tasarım takip ettiği biliniyor. Bilgiye erişimin kısıtlı ve hatta bilgiye sahip kişilerin de az olduğu gerçeğinden hareketle geliştirilen bu tasarım, günümüz iletişim teknolojisinin gelişmesiyle değişmeye ihtiyaç duymaktadır. Bu açıdan bakıldığında tersyüz sınıf tasarımı bu ihtiyaca cevap verebilecek bir yaklaşımdır.

Doç. Dr. Cengiz Şimşek