Meslek Seçimi

İnsan, hayatında iki önemli karar verir ve bu kararlar bütün hayatını etkiler: meslek seçimi ve evlilik. Her iki kararda da çok düşünerek, durumu iyi tahlil ederek hareket etmek önemlidir. Hem duyguların hem de mantığın dinlenmesi gerekir. Sadece birine kulak verildiğinde “keşke” denecek durumlarla karşılaşılma ihtimali yüksektir.

Başarı ve mutluluğu yakalamak için meslek seçiminde güçlü ve zayıf yönler, ilgi alanları,  yetenekler iyi değerlendirilmeli ve doğru şekilde belirlenmelidir. Bu noktada en önemli yardımcı çoklu zekâ olacaktır.

Kısa bir süre öncesine kadar zekânın tek ve değişmez olduğuna inanılıyordu. Yapılan araştırmalar sözel zekâ, müzik zekâsı, kinestetik zeka gibi çeşitli zeka alanlarının olduğunu gösterdi. Örneğin kinestetik zekâsı olan bir çocuk her şeyi dokunarak öğrenmeye yatkındır; söker takar, söker takar… bu çocuk engellenirse öğrenme yetisi kapanır. Müzik zekâsı üstün olan bir başkası da müziği çabucak algılar, dinlediği melodinin notasını hemen çıkarabilir, şan dersini hemen öğrenebilir.  

İçsel zekâsı yüksek olan bir başkasında da kendini keşfetme, tanıma, anlama gibi yetenekler fazladır; bu alanda bir mesleğe yönelebilir.

📌Meslek seçimi etkiye son derece açık bir karardır. Bir gencin sevgi ve ilginin bol yaşandığı bir ailesi varsa rol model kabul ettiği anne babasından da etkilenmesi doğaldır.

💢Bunun yanında popüler kültürün sunduğu mesleklere dikkatle yaklaşılmalıdır. Bu mesleklerin büyüsüne kapılmaktan korunmalı, hangi meslek iyi yapılabilecekse, kişinin ilgi alanına ve yeteneklerine hangi meslek uygunsa ona yönelmelidir.

Geleceğin mesleklerinin seçiminde dünyanın konjönktürünü de çok iyi bilmek gerekir. Yakın geçmişte ağır sanayi meslekleri popülerken bugün dünyada ileri teknolojiden nano-teknolojiye doğru bir yönelim vardır. Eğer bu alanda hizmet veren mesleklerden biri seçilecekse “Seçtiğim meslek bir işe yarar mı?” sorusunun sorulması yerinde olacaktır.

Sorulması gereken diğer soru da “Bu meslekte hem mutlu hem de başarılı olabilir miyim?” sorusudur. Sadece mutluluğu ya da sadece başarıyı hedeflemek doğru değildir.

Meslek seçiminde kararlılık da çok önemlidir.

Kararsız kişiler hata yapmaktan korkarken hiçbir şey yapamama hatasına düşebilir. Kişi kendini kararsız hissettiğinde yaşam tecrübesi olan kişilerin görüşünü alması seçimini netleştirecektir.

Bazı ailelerde gençler babalarının hâlihazırdaki işlerini yürütmeyi, o işin kendisine yeteceğini düşünerek diplomayı önemsemeyebilir. Oysa insanın kendi kendine yetmesi başkasının omuzlarında değil kendi kendine başarılı olması onurlu bir yaşam sürmek için gereklidir. Elbette anne babanın işini sürdürmek güzel bir şeydir; fakat bu kolay taşınabilecek bir sorumluluk da değildir. Bu durumda sıfırdan başlayan birinin belli bir noktaya gelmiş bir işi yüklenmesi kaybetme korkusu oluşturacaktır. Bu korkuyu yaşamamak için kişi önce bir şeyler yapmalı, kendisini yetiştirmeli ki “Ailemin işlerini yürütüyorum ama benim de şöyle birikimlerim var, buraya bunu kattım .” diyebilsin.

Gençler meslek seçiminden önce kendini dinlemeli, bazı sorulara cevap bulmalıdır. Bu sırada bir hedef piramidi oluşturmak faydalı olacaktır.

Piramidin üzerine hedefler, az önemli olandan çok önemli olana doğru sıralanmalıdır. Bunu yapabilmek içinse mesleklerle ilgili doğru bilgiler edinmek gerekir. Özellikle tecrübesi olan kişilerden fikirler alınmalı, meslek hayatında nelerle karşılaşılacağı önceden bilinmelidir.

Bilgi edindikten sonra “Meslek konusunda önceliğim nedir? Bu mesleği niçin istiyorum? Akademik başarı elde etmek için mi, para kazanmak için mi, psikolojik doyum için mi?” Bu soruya “para için” cevabı veren kişinin öncelik ve beklentileri farklı; “psikolojik doyum için” cevabı veren kişinin öncelik ve beklentileri farklı olacaktır.  İşte bu sorulara göre hedefler en az önemli olandan çok önemli olana doğru piramit üzerinde yerleştirilir.

Son aşama ise piramidin en üstüne soyut bir hedef koymaktır: “Yaşam idealim amacım nedir? Hayatımın sonuna geldiğimde nasıl anılmak istiyorum?” bu soyut soru da cevaplandığında tıpkı rotası belirlenmiş bir gemi gibi hayat yolculuğunda hedefe doğru emin adımlarla gidilir.

Bu yazı hazırlanırken Nevzat Tarhan’ın “Bilinçli Genç Olmak” kitabından yararlanılmıştır.